Bureau Guacamaya
Verhalend en vakoverstijgend onderwijs
Ik heb vijftien verhalende en interactieve lesprogramma’s ontwikkeld over vlinders en 'Limburgse' dieren om kinderen te interesseren voor bijzondere dieren in hun eigen leefomgeving en waarbij door het gebruik van verhalen en bijzondere voorwerpen vakken als taal, rekenen, (soms) geschiedenis, natuur en artistieke expressie in elkaar overvloeien en vakoverstijgende lesprogramma’s ontstaan. De lessen duren een dag(deel) en kunnen ingezet worden bij ziekte van een leerkracht, om de werkdruk op een school te verlagen of bijvoorbeeld om een verrassende projectweek te organiseren. Daarnaast heb ik ook vijf bijzondere lesprogramma's ontwikkeld om geschiedenis leven in te blazen en het museum mee te nemen naar het klaslokaal.
Uitdagende lesprogramma's
De lesprogramma's over 'Limburgse' dieren (en vlinders) spreken kinderen erg aan. Niet alleen de tekst, maar ook de tekeningen en foto's in de boekjes. Elk boekje bestaat uit 5-6 verhaaltjes en na elk verhaaltje volgen vragen over de tekst, doorgaans een bijzondere rekenoefening en een andere bijzondere opdracht en de meeste verhalen worden afgesloten met een uitdagende tekenopdracht.
Kindernatuurvakantieboek
Alle kinderen van groep 1-2 tot en met groep 8 die natuurles hebben gekregen wordt gevraagd een tekening te maken en begeleidend verhaaltje te schrijven (vanaf groep 3) over een dier dat je in het wild in Limburg kunt zien. Uit alle groepen worden 2-4 bijdragen gekozen en deze worden gebundeld in een kindernatuurvakantieboek. Alle kinderen van de school krijgen een exemplaar van het boek en kinderen die met hun bijdrage het boek hebben gehaald krijgen twee extra exemplaren voor bijvoorbeeld opa en oma.
Eigen plantjes
Alle kinderen maken bij de natuurles van water en kokosvezel zelf 'aarde' en vullen hiermee een bakje. Vervolgens krijgen zij verschillende zaadjes van bloemen (die veel nectar bieden aan insecten) om in te zaaien. Het bakje nemen ze mee naar huis om de plantjes daar op te kweken en later in de tuin te planten om vlinders, bijen, zweefvliegen en andere insecten te helpen.
Museum in de klas
Ik maak tijdens de lessen veel gebruik van een rijke schakering aan 'spannende' voorwerpen om de leerlingen het thema echt te doen 'beleven'. Tijdens de natuurles krijgen kinderen onder andere mammoetbotten en een tand van een mosasaurus te zien. Bij de verschillende geschiedenislessen kunnen zij duiten en leeuwendaalders uit de Gouden Eeuw in handen houden, een Papoeaketting met slagtanden van wilde varkens of kasuarisnagels omdoen, een haarband van Noord-Amerikaanse indianen of Mayaklederdracht dragen en een rijk versierde Dayakbabydrager en eeuwenoud Chinees handelsporcelein zien.
Uitdagende doe-activiteiten
De verhalen en voorwerpen bieden tal van mogelijkheden voor uitdagende doe-activiteiten individueel of in groepsverband. Kinderen kunnen in groepjes 'Mayalimonade' maken en verven met zelfgemaakte verf gemaakt van eigeel en natuurlijke pigmenten. Rekenen wordt echter ook spannend gemaakt doordat de leerlingen bijvoorbeeld handel drijven en uitrekenen hoeveel bevervellen zij kunnen kopen met hun voorraad handelskralen, tabakspijpen en musketkogels (die zij ook kunnen zien).
Verhalend vertellen
Tijdens de lessen vertel ik veel verhalen. Het beeldend vertellen van verhalen betrekt de leerlingen meer bij het onderwerp waardoor ze de les daadwerkelijk gaan beleven. De leerlingen worden bij het vertellen soms ook in het verhaal betrokken wat de les nog spannender en interactiever maakt. Sommige verhalen zijn op waarheid gebaseerd zoals verhalen die ik vertel over het leven van Piet Hein of over het leven aan boord van een VOC schip. Andere zijn fictief, zoals verhalen uit de Popol Vuh, ‘de Mayabijbel’ of verhalen die ik zelf heb verzonnen.
Reviews
Mijn dochter Sigrid (9 jaar) kwam uit school en begon te vertellen over een hele bijzondere les, die zij die middag had gehad. Het ging over een ver land, Guatemala. Ze was diep onder de indruk van hoeveel die meester van dat land wist en over alle dieren die ze op de foto’s had gezien. “Kunnen we vanmiddag limoenen kopen? Want ik heb van meester Michael geleerd hoe je limoenlimonade kunt maken. Het is het lekkerste wat ik ooit heb gedronken!!” De volgende middag stond er twee liter limoenlimonade in de koelkast. We vonden het allemaal erg lekker! Het allerleukste was toch wel het moment waarop meester Michael een grote arend na deed… het ‘aapje’ (een kind uit de klas) schrok zich bijna letterlijk een aap toen hij gevangen werd…! Als leerkracht van groep 7 heb ik net zo geboeid zitten luisteren naar meester Michael. (Anita Noorlander, leerkracht van groep 7 en moeder van Sigrid, Louise de Colignyschool in Ede).
…met veel verve vertelde Michael groep 3 over de dieren in Guatemala. Als een quetzal ‘vloog’ hij door de klas en speelde hoe het kwam dat de quetzal een rode buik heeft. De leerlingen hingen aan zijn lippen!! Esther Verhoef (leerkracht groep 3 basisschool De Tweemaster in Lisse).
De lessenserie over de Mayacultuur was een groot succes. Naast alle wetenswaardigheden heb je de kinderen elke les weer te boeien door je enthousiasme (naar de kinderen en m.b.t. de leerstof), kennis van zaken en positieve benadering van de kinderen. Wouter Steinfort (leerkracht groep 8a van Basisschool Het Palet in Zoetermeer).
In mei 2022 hebben we samen met vlindermeester Michael een saai en hobbelig tegelplein omgetoverd tot vlindertuin! We zijn de praktijkklas en de BSO, maar het leeuwendeel heeft Michael op zich genomen. Hij zorgde voor de bestellingen, het plan en in 1 zomer heeft Michael de kaalslag omgetoverd tot insectenparadijs! De kinderen vonden het heerlijk om mee te helpen en om het proces mee te maken. Michael nam de kinderen ook mee in alle ontdekkingen in de tuin. "Is vlindermeester Michael er ook?" vroegen de kinderen van de BSO regelmatig. Waar de kinderen eerst niet naar buiten te krijgen waren, roepen ze nu: "mogen we naar de vlindertuin?" Jellien Aalderink (leerkracht praktijkklas, De Wijngaard, Zwartsluis).
Michael de Groot heeft ons fantastisch begeleid bij het realiseren van onze natuurtuin, waarin bewegen, zien en zijn centraal staan. Met zijn passie voor natuur en educatie creëerde hij educatieve opdrachten die kinderen bewust maken van de bijzondere dieren die alleen in Zuid-Limburg leven. Als kroon op het werk is de natuurtuin een prachtige plek geworden waar kinderen kunnen ontdekken, leren en tot rust komen. Sandro Smeets (voormalig leerkracht groep 3-4, Kindcentrum ZIEZO!, Maastricht).